Het doen van een introductie

Ratten zijn sociale dieren en worden ongelukkig als ze zonder soortgenoten leven. Het is belangrijk dat ratten van hetzelfde geslacht (of gecastreerd) samen gehuisvest worden. Het is niet mogelijk om zomaar vreemde ratten bij elkaar te zetten in een kooi; hiervoor is een introductie nodig. Ondanks dat ratten met soortgenoten gehuisvest moeten zijn, zijn introducties erg stressvol voor ze.  Als ratteneigenaar wil je natuurlijk dat je rat een gelukkig leven leidt, wat het doen van introducties dus onvermijdelijk maakt. Het is belangrijk om de introductie rustig op te bouwen, aangezien de rangorde nog vastgesteld moet worden en verwondingen voorkomen moeten worden. Op deze pagina vind je een meer informatie over introducties bij tamme ratten en een overzichtelijk stappenplan voor het doen van een introductie.

Hoe werkt een introductie

In de snuffel-fase verkennen de ratten elkaars geuren, waarbij ze informatie oppikken over gezondheid, voeding en dominantie. Deze fase verloopt ontspannen en nieuwsgierig. In de test-fase begint de vorming van de hiërarchie. Ratten testen elkaar om te bepalen wie dominant is en wie moet wijken, en stellen zo de "regels" van de groep vast. Dit leidt vaak tot spanning en stress. Na de test-fase volgt de hiërarchie-fase, waarin de rangorde grotendeels is bepaald, maar er blijft enige spanning omdat geen rat de regels wil overtreden. Tot slot, in de groeps-fase, is de hiërarchie stabiel en vormen de ratten een echte groep. Ze leven samen in harmonie, totdat de hiërarchie wordt verstoord door bijvoorbeeld ziekte, overlijden of hormonale veranderingen.

Belangrijke factoren

Leeftijd en hormonen

Mannelijke ratten bereiken hun hormonale piek tussen de 6 en 12 maanden, wat hen zelfverzekerder en dominanter maakt, soms gepaard met hormonaal agressief gedrag. Na 12 maanden stabiliseert hun hormoonniveau, waarna het afneemt naarmate ze ouder worden, wat kan leiden tot minder dominant gedrag.

Vrouwelijke ratten hebben een hormonale cyclus van 4-5 dagen vanaf een leeftijd van 5-6 weken. Het is nuttig om te weten wanneer ze flapperig (krols/in heat) zijn, omdat dit de groepsdynamiek kan beïnvloeden. Bij veel ruzie of dominantieproblemen kan het beter zijn om de introductie te starten wanneer de meeste vrouwtjes niet flapperig zijn. Voor verlegen vrouwtjes kan een introductie tijdens hun flapperige periode juist voordelig zijn. Introducties kunnen ervoor zorgen dat alle vrouwtjes hormonaal worden.

Jonge ratten onder de 13-14 weken hebben een andere lichaamsgeur, vooral mannetjes. Deze geur zorgt ervoor dat ze meestal niet als bedreiging worden gezien door volwassen ratten, waardoor ze vaak vanzelf een positie onderaan de hiërarchie innemen. Introducties met alleen jonge ratten verlopen doorgaans vrij gemakkelijk.

Castratie

Bij agressieproblemen, zowel tegen andere ratten als tegen mensen, kan castratie helpen om dit gedrag te verminderen. Na castratie neemt territoriaal en dominant gedrag af, zowel bij mannetjes als bij vrouwtjes. Bij vrouwtjes kan castratie ook helpen om gezondheidsproblemen zoals baarmoederontstekingen en tumoren te voorkomen. De voordelen van castratie, vooral met betrekking tot tumorpreventie, zijn het grootst wanneer de operatie vroeg in het leven van de rat plaatsvindt, bij voorkeur rond de puberteit (ongeveer 3 tot 6 maanden oud).

Geschiedenis en groepssamenstelling

Ratten met een moeilijk verleden, zoals langdurige isolatie, verwaarlozing of slechte socialisatie, kunnen meer moeite hebben met introducties. Deze ratten hebben meer tijd nodig om de groepsregels te leren en zich aan te passen.

Ratten die gespannen of onzeker zijn, veroorzaken vaak problemen tijdens introducties. Ze voelen vaak de behoefte om dominanter over te komen in conflicten, wat tot spanning leidt. Een onzekere rat kan baat hebben bij een introductie in een kleine, zelfverzekerde groep. Het introduceren van onzekere maar dominante ratten kan moeilijk zijn en tot patstellingen leiden, waarbij de nieuwe rat niet terugdeinst maar ook niet dominant optreedt. In zulke gevallen kan een afleidende activiteit, zoals een korte wandeling met de kooi, helpen.

Over het algemeen is het makkelijker om een rat in een grotere groep te introduceren, omdat de nieuwe rat gemakkelijker een plek onderaan de hiërarchie kan vinden. Grotere groepen zijn vaak stabieler, wat de stress vermindert. Ratten met een moeilijk verleden hebben soms juist baat bij introducties in een kleinere groep, omdat een grote groep te intimiderend kan zijn.

De dynamiek in de bestaande groep heeft ook invloed op de introductie. Een stabiele groep zal een nieuw lid gemakkelijker verwelkomen dan een groep waar al spanning heerst en de hiërarchie onduidelijk is.

Stappenplan

Voordat je begint

Voordat je begint met de introductie moeten alle ratten een minimaal gewicht hebben van 150/200 gram en moeten niet ziek of zwak zijn. Introducties kunnen veel stress met zich meebrengen, wat kan zorgen voor een verminderde weerstand. Voor de introductie heb je een kleine kooi nodig zonder tralie waar ze op kunnen klimmen, zoals een mini duna. Begin alleen met de introductie als je meerdere dagen de tijd hebt om de ratten in de gaten te houden. Lees voordat je begint deze pagina goed door, zodat je een goed idee hebt wat je te wachten staat en kan ingrijpen wanneer nodig. Start de introductie, of een volgende stap van de introductie, in de ochtend, zodat je overdag kunt observeren en kunt ingrijpen als er iets misgaat. Zorg ervoor dat je goede handschoenen of een handdoek bij de hand hebt om in te kunnen grijpen. Het gebruik van een pollepel wordt ook aangeraden, zodat je je handen niet tussen de ratten hoeft te steken. Tijdens de introductieperiode mogen de ratten niet worden onderbroken met loslooptijd of een grote schoonmaak.

Let op!

Een introductie kan meerdere dagen tot weken duren.

Mocht een stap moeizaam verlopen, neem dan een stap terug en wacht

iets langer voordat je weer een stap vooruit gaat.

Wanneer ingrijpen?

Let goed op hoe de ratten op elkaar reageren en grijp in voordat het tot vechten komt. Tijdens een introductie mag er absoluut geen bloed worden getrokken, en idealiter voorkom je dat het zover komt. Let op de vacht en lichaamstaal van de ratten. Als ze hun vacht opzetten, andere ratten met hun heupen of achterpoten wegduwen, of recht tegenover elkaar staan en boksen, moet je klaarstaan om in te grijpen. Gebruik hierbij nooit je blote handen, maar een pollepel, handdoek of handschoen.

Let op!

Houd de ratten ook 's nachts in de gaten en zet ze bij voorkeur naast je bed.

Aangezien ratten vooral 's nachts actief zijn, kunnen er 's nachts conflicten ontstaan waarbij je moet ingrijpen.

Stap 1

Laat de ratten kennismaken op neutraal terrein, zoals in een badkuip of op een bed. Dit kan eventueel meerdere keren gebeuren. Laat ze eerst kennismaken voor een paar minuten en bouw geleidelijk op. Als je erg angstige ratten hebt, zorg er dan voor dat de omgeving goed is afgesloten en dat je ze weer kunt oppakken.

Stap 2

Plaats de ratten in een klein neutraal verblijf, zoals een duna, met enkel bodembedekking, een flesje drinkwater en voer gestrooid over de bodem. Observeer de ratten regelmatig. Als ze regelmatig bij elkaar liggen zonder conflicten gedurende minimaal 48 uur, kun je doorgaan naar de volgende stap.

Stap 3

Hang een platte hangmat in het verblijf en observeer opnieuw. Als dit gedurende minimaal 24 uur goed gaat, dan kan je beginnen met het toevoegen van meer spulletjes. Denk hierbij dat alle inrichtingen voorzien zijn van meerdere uitgangen. Huisjes met één deur of buizen worden in dit stadia afgeraden. Plaats vooral platte hangmatten in het verblijf.

Stap 4

Als de ratten gedurende minimaal 24 uur zonder conflicten vaak bij elkaar liggen, zelfs in een ingerichte kooi, zijn ze klaar voor overplaatsing naar een groter verblijf. Zorg ervoor dat dit nieuwe verblijf aanvankelijk niet volledig is ingericht; begin met een leeg verblijf. Verplaats de vieze bodembedekking uit het kleine verblijf naar het grotere om een vertrouwde geur te behouden. Bij een groot verblijf, zoals een Double Critter Nation, is het aan te raden eerst slechts de helft van het verblijf open te stellen of te kiezen voor een "tussenkooi," zoals een andere traliekooi. Begin langzaam met het verder inrichten van het verblijf. Observeer ze opnieuw minimaal 24 uur voordat je toegang geeft tot de volledige kooi.